HET HUIS EN DE UITGEVERIJ PLANTIN – MORETUS: LEVENDIGER DAN OOIT
Over drie maanden, op 30 september 2016 opent het nieuwe Museum Plantin-Moretus, UNESCO Werelderfgoed. Het museum neemt de bezoeker mee in het bijzondere verhaal van de vooruitstrevende uitgever Christoffel Plantin en zijn schoonfamilie Moretus. Filmische interventies, soundscapes, en een plek waar iedereen zelf aan de slag kan: nog meer dan voorheen komen het huis, de uitgeverij en de familie tot leven.
Christoffel Plantin: de belangrijkste uitgever van de Nederlanden
Christoffel Plantin is afkomstig uit Saint-Avertin, nabij Tours in Frankrijk. Hij vestigt zich in Antwerpen omstreeks 1550. Zijn uitgeverij groeit uit tot een multinational met filialen in Leiden en Parijs. Met de meertalige bijbel Biblia regia weet hij de Spaanse koning Filips II te overtuigen van zijn topdrukwerk en verkrijgt hij het privilege om liturgische werken te exporteren tot in Midden- en Zuid-Amerika. Hij is de stamvader van de uitgeversdynastie Plantin - Moretus. Gedurende negen generaties blijft ‘De Gulden Passer’, het woonhuis met uitgeverij aan de Antwerpse Vrijdagmarkt, in handen van de familie.
Tot 140 jaar geleden. In 1876 verkoopt Edward Moretus Plantin de hele site met inboedel en archieven aan de stad Antwerpen om er een prestigieus museum van te maken. In dit museum ontdekt de bezoeker tot op vandaag hoe belangrijk deze Antwerpse uitgeverij is geweest. Niet voor niets zijn de archieven erkend als Memory of the World en het museum als UNESCO Werelderfgoed.
Ontmoet de vooruitstrevende uitgever Christoffel Plantin, zijn familie en kennissen
Beneden ontmoet de bezoeker de veelzijdige Plantin als familieman, bedrijfsleider, zakenman en drukker van topdrukwerk. Plantin sticht in 1555 één van de grootste uitgeverijen, de Officina Plantiniana. Het is een succesvolle boekenbusiness die zich onderscheidt van de concurrentie door kwaliteit in vorm en inhoud. Zijn bedrijf is een familiebedrijf waarin zijn dochters op jonge leeftijd meedraaien. Plantin is een gewiekst zakenman en een goed bedrijfsleider. Met de verkoop van kant, globes en kaarten spreidt hij zijn risico’s en hij houdt stand in woelige tijden.
Plantin is de geliefde uitgever van wetenschappers en humanisten. Hij daagt hen uit om met hem, betere en nauwkeurigere wetenschappelijke werken te publiceren. Kiliaan legt op de Vrijdagmarkt de basis van het Nederlandstalige woordenboek en met de Nederlandstalige uitgave van Valverde worden de ‘barbiers en chirurgijnen’ op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen in de geneeskunde. Kaarten van Ortelius gaan over de toonbank en met de uitgaven van Lobelius, Dodoens en Clusius krijgt de botanica of plantkunde een boost. In het ‘Tiende’ pleit Simon Stevin voor het decimaal stelsel en eeuwen later inspireert dit werk Jefferson bij het vastleggen van de dollar.
Een uitgeverij die de wereld mee vorm geeft
Boven ligt de focus op de uitgeverij waarmee Plantin en zijn nazaten Antwerpen op de kaart zetten. In vier thema’s - taal, wetenschappen, religie en mens en maatschappij - komen de belangrijkste realisaties aan bod. De grootste schrijvers en wetenschappers vinden hun weg naar de Vrijdagmarkt in Antwerpen. Plantin verspreidt hun ideeën internationaal.
De opstelling zet 10 topwerken in de kijker, echte bestsellers die hun stempel drukten op de geschiedenis. Denk maar aan de kaarten van Ortelius of de wiskundige werken van Stevin.
Plantin is een trendsetter in vormgeving. Hij creëert een nieuwe markt voor boeken geïllustreerd met verfijnde kopergravures. De Fransman introduceert een variëteit aan elegante Franse lettersets in de Zuidelijke Nederlanden, zoals de Garamond. Dit lettertype is vandaag op elke computer te vinden. Kleinzoon Balthasar ontwikkelt met zijn jeugdvriend Peter Paul Rubens de lay-out van het barokboek.
Meer beleven, denken en doen
Bezoekers beleven meer door achter de toonbank van de oude boekenwinkel te staan of door boeken te bladeren. Op de Antwerp Museum App komen de bewoners en de medewerkers tot leven. Tikkende klokken, krakende vloeren en lichtwerking verhogen de sfeer en soundscapes en filmische interventies maken de beleving van het huis en de uitgeverij dynamischer. Een museumgids diept het reilen en zeilen van de Officina uit.
Families meer dan welkom
Families dompelen zich onder in het drukkersvak. Ze verkleden zich voor een levendige foto bij de drukpers, of drukken zelf een pagina af onder vakkundige begeleiding. Letters in spiegelbeeld zetten is moeilijker dan het lijkt en een katern plooien wordt een uitdaging. Avontuurlijke families zoeken de mogelijke dader van de moord op Balthasar I met het familiespel.
Een indrukwekkend openingsweekend
Op 30 september 2016 opent het nieuwe Museum Plantin-Moretus. Iedereen viert mee op 30 september, 1 en 2 oktober 2016. Het Museum Plantin-Moretus, Born in Antwerp en Flanders DC plannen een indrukwekkend openingsweekend op en rond de Vrijdagmarkt, het meest creatieve plein van Antwerpen.